Prof Dr. Ersan ŞEN: Kumar, Bahis ve Şans Oyunları Oynatma Suçu

13.6 TNT yalnızca Gönderinin gümrük işleri ve gümrükten geçirilmesi amacıyla Gönderen veya Alıcı (uygun olduğu şekilde) için aracı olarak hareket edecektir. Uygun ve mümkün olduğu durumlarda, Gönderen TNT’yi veya TNT’nin belirlediği müşaviri, Gönderen veya Alıcı adına ve namına ve riskleri Gönderen veya Alıcıya ait olmak üzere, doğrudan bir temsilci olarak gümrük beyannamelerini yapmak ve tevdi etmek ve tüm ilgili eylemleri gerçekleştirmek üzere yetkilendirecektir. Gönderen, uygun olduğu durumda, Alıcının bu hüküm uyarınca TNT’yi yetkilendirmesini sağlayacaktır. “Tehlikeli maddeler” taşınması halinde insanları, hayvanları, çevreyi veya taşıyıcıyı tehlikeye atabilecek gönderilerdir. 9.1 TNT, yetkili makamların talebi üzerine, veya yürürlükteki yasalar ve yönetmelikler uyarınca TNT’nin takdirine bağlı olarak, herhangi bir Gönderiyi açabilir ve inceleyebilir. Gönderinin hazırlanmasına ilişkin daha ayrıntılı bilgilere tnt.com üzerinden veya talep üzerine ulaşılabilir. Konşimentonun gerekli tüm ayrıntılarını uygun şekilde tamamlamak Gönderenin sorumluluğundadır. Gönderen ve Alıcının posta kodu dahil olmak üzere isim, cadde/sokak, şehir ve ülke bilgileri okunaklı ve dayanıklı bir şekilde her gönderinin üzerinde belirtilmelidir. Uluslararası gönderilerde, Gönderenin adresi Gönderinin TNT’ye teslim edildiği ülkeyi belirtmelidir.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Dördüncü Kısmında, maddi gerçeğe ve adalete ulaşılabilmesi veya muhakeme sürecinde verilen kararların icra edilebilmesini sağlamak amacıyla koruma tedbirlerine yer verilmiştir. Koruma tedbirleri; maddi hakikate ve adalete ulaşılabilmesi için delillerin toplanması ve şüpheli veya sanığın adalet önüne çıkarılabilmesi için kabul edilmiş ceza yargılaması vasıtaları olup, olumlu amaçlar uğruna yasal dayanakla kişi hak ve hürriyetlerinin kısıtlanabilmesini öngörür. Anayasa; yürürlüğe girdiğinde tüm sorunları çözecek bir metin olmadığı gibi, bazı zamanlarda sorunların artmasına, hatta içinden çıkılamaz hale gelmesine de yol açabilir. Nihayetinde; normlar hiyerarşisinin tepesinde olan anayasa, yazılı hukuk düzeninin kaçınılmaz bir ihtiyaca ve isteğe dayanan temel kaynağıdır.Bu öneri; sadeliği ve kısalığı ile ön plana çıkmakta, kişi hak ve hürriyetleri ile yönetim sisteminin çerçevesini, Başlangıç hükümleri ve toplam 23 maddede belirlemektedir. Maddesinde suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama (kara para aklama) suçu düzenlenmiştir. Maddenin ilk fıkrasında suçun tanımına dokunulmaksızın, ceza miktarı 2009 yılında yapılan değişiklikle artırılmış ve yine maddeye aynı değişiklikle ikinci fıkra olarak suçun konusunu oluşturan malvarlığı değerini kabul suçu eklenmiştir. Bu yazıda; yatırım esasına dayalı vatandaşlığın tanımı ve kapsamı ile yetkili merci kararıyla istisnai olarak Türk vatandaşlığının kazanılması konularına değinilerek, Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 20. Maddesinde öngörülen, yatırım yapmak suretiyle vatandaşlığın kazanılmasının hukukiliği hakkında değerlendirme yapılacaktır. Hukuka aykırı yol ve yöntemlerle elde edilen delillerin şüpheli ve sanık aleyhine kullanılamayacağı hususunda, Anayasa m.38/6, CMK m.206/2-a ve m.217/2 gereğince tereddüt olmadığı tartışmasızdır. Nitekim arama tedbiri; Anayasa m.13, m.20/2 ve m.21’de gösterilen çerçevede, hakimin veya kanunla yetkili kılınan makamın yazılı emri ile ilgili kanunda gösterilen şekil ve şartlarda tatbik edilmek zorundadır. Aksi halde yapılan arama, buna bağlı muhafaza altına alma veya elkoyma ile bu yolla elde edilen deliller hukuka aykırı olup, yargılamada şüpheli ve sanık aleyhine kullanılamaz.

• (3) Disiplin amirleri, uyarma, kınama ve hizmete kısmi süreli devam cezalarını gerektiren disiplinsizliklerinden dolayı personeline disiplin cezası vermeyebilir.
• Hukukun evrensel ilke ve esasları arasında altlık – üstlük ilişkisi olmayıp, birbirine eşittir ve hepsi aynı önemi haizdir.
• İdarenin kamu ihalesi bakımından en sık başvurduğu kanunlar, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’dur.

Sorunun çözümü; 5275 sayılı Kanun m.107/4, TCK m.6/1-j ve m.220 hükümlerinin, birbirlerine uygun çatı kavramlar kullanılarak yeniden düzenlenmesi ile mümkün olabilecektir. Aksi halde; örgütlü suçların infazında, hem adaletsizlik ve hem de yeknesaklıktan uzak uygulamalar varlığını sürdürecektir. (2) Bu fiilin bir ticari işletmenin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde işletme sahibi gerçek veya tüzel kişiye bin Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar idari para cezası verilir. Suçun oluşması için bu unsurlar gerekmekte olup, buradan yetkili makamların “açık ve yazılı” izniyle yukarıda belirtilen işgal halinin olabileceği ve suç oluşmayacağı sonucuna varıyoruz. Ancak böyle durumlarda bazen işgalci için olmasa da yetkili makam için suç oluşabilir. Örneğin, bir inşaat sahibine 10 günlüğüne belli sınırlar içinde kum yığma izni verilmesi, toplumun hakkını ihlal etmeyebilir hatta zorunluluk olabilir.

Borçlar hukukuna göre bahis borcu doğuştan eksik borç olarak nitelendirilmiş ; borçlu tarafından ifa edilirse , bu ifayı geçerli sayılmış ve bu ödemenin sebepsiz zenginleşme ve bağış teşkil etmeyeceği ,taraflara arasında esas olarak borç ilişkisinin varlığını ve borçlu borcu bilerek ödemiş olduğu gerekçesi ile ifa edilen borcun geri istenmesini mümkün kılmamıştır. Maddeleri kapsamına almış ve bu tür borçlarının ifası vaad edilemeyeceği gibi kefalet  veya rehin yolu ile teminat altına alınamayacağı ve takas edilemeyeceği düzenlenmiştir.Borçlar Kanunu 604.maddeye göre bahisten doğan alacak hakkında dava açılamaz ve takip yapılamaz. Kıymetli evrakın iyiniyetli üçüncü kişilere sağladığı haklar saklıdır.Kumar ve bahis borcu için isteyerek yapılan ödemeler geri alınamaz. Ancak, bahsin usulüne göre yürütülmesi beklenmedik olayla veya diğer tarafın fiiliyle engellenmişse ya da diğer taraf  bahse hile karıştırmışsa, isteyerek yapılan ödeme geri alınabilir.Borçlar Kanunu’nun 606.maddesine göre Düzenlenmesine kanun veya yetkili makamlarca izin verilmiş olmadıkça, piyango ve diğer şans oyunlarından doğan alacaklar hakkında dava açılamaz ve takip yapılamaz. İzin verilmemiş olan durumlarda, piyango ve diğer şans oyunları için de kumara ilişkin hükümler uygulanır. Yabancı ülkelerde kendi kurallarına uygun olarak düzenlenen piyango ve diğer şans oyunları, Türkiye’de yetkili makamlarca bunlara ait biletlerin satılmasına izin verilmiş olmadıkça, yasal korumadan yararlanamazlar.Bu düzenlemelerin istisnası ise yasal ortamda oynatılan milli piyango , spor toto , loto , iddia ve at yarışlarıdır.

TFF’nin, primler dahil bütçe dışı yapacağı giderlere ve yatırımlara ilişkin usul ve esaslar, Genel Kurul onayı ile belirlenmektedir. GSGM tarafından spor kulüplerine veya kamu kurumu veya kuruluşlarına protokol karşılığında devredilen, kiralanan veya süreli intifa hakkı tesis edilen spor tesislerine ait protokol tribünlerinin kullanılmasında kişi sayılarının belirlenmesi ve protokol yönlendirmesi GSGM talimatlarına göre İl ve İlçe Müdürlükleri tarafından yapılmaktadır. Türkiye futbol liglerinin isim haklarından elde edilen gelirlerin %35’i üçüncü lig, %25’i ikinci lig kulüplerine seyyanen (eşit olarak) dağıtılmaktadır. Geriye kalan %40’lık kısım ise, TFF payı kesildikten sonra Süper Lig’e katılan kulüplere yine seynanen (eşit olarak) dağıtılır. STM’ye yapılan başvuru, ilgili kararın yürütmesini durdurucu bir etkiye sahip değildir; ancak, yetkili FIFA organı veya STM, başvuruya, teminat mukabili ya da re’sen yürütmeyi durdurucu bir etki tanıyabilir. Dünya Anti-Doping Ajansı (WADA); sadece doping kararları ile ilgili durumlarda FIFA, konfederasyon veya federasyon düzeyinde tüm iç başvuru yollarının tüketilmesinden sonra STM’ye başvurmak konusunda yetkilidir. Bağımsız bir kuruluş olan STM, sporla ilgili anlaşmazlıkları çözümlemek amacıyla 1983 yılında İsviçre’nin Lozan kentinde Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından kurulmuştur. STM’nin Lozan’da kurulmasında, Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin merkezinin Lozan’da bulunması etkili olmuştur.

Bu cezaların bir özelliği de; tüm idari cezalara karşı yargı yolu açık olmasına rağmen, disiplin cezası olan uyarma ve kınama cezalarına karşı yargı yolunun kapalı olmasıdır. Sanal kumar, bahis, Şans, Talih Oyunları ilgili olarak internetin gelişimine paralel olarak Türkiye’de kumar ve bahis uygulamaları nedeniyle verilen cezalarında ciddi bir artış görülmektedir. Özellikle uluslar arası nitelikteki kumar ve bahis sitelerinde dünyanın hemen hemen her yerinden oyunlar oynanmaya başlanmıştır. Kumar oynanması yasak olan ülkelerdeki kişilerin kumar oynanması yasal olan veya belli lisans şartlarına bırakılmış olan ülkelerde kurulmuş internet sitelerinde oynadıkları oyunlar olayı hukuken daha da çıkmaz hale getirebilmektedir. Ülkemizde kumar oynatmak suç, kumar oynamak ise kabahat olarak düzenlenmiştir. paribahis ve benzeri talih oyunları ise halen devlet tekelinde belli şartlar altında oynanabilmektedir. Bu çalışmada dağınık şekildeki ilgili mevzuat maddeleri ışığında sunum yapılacak ve uluslar arası uygulamalara örnekler verilecektir.

Bu ders kapsamında alternatif uyuşmazlık çözümü kavramı ve tarihi gelişimi, alternatif uyuşmazlık çözümünün uygulama alanı ve alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri ile özellikleri ele alınmaktadır. Müzakere arabuluculuk, uzlaşma ve tahkim ulusal ve uluslararası düzenlemeler çerçevesinde etraflıca ele alınacak çözüm yöntemleri arasındadır. Bu yöntemlerle devlet yargısının ilişkisi üzerinde ayrıca durulacaktır. Kabahatler Hukuku dersinde kabahatler hukukunun genel esasları, ilkeleri, kabahat genel teorisi, idari yaptırım türleri ve kabahat yargılamasına ilişkin norm ve esasların öğretilmesi amaçlanmıştır. İnsan hakları geniş bir kavramdır, pozitif hukuku da kapsar ama onu aşar. İnsanın, sırf insan olmasından kaynaklanan yetkileri, hakları, daha doğrusu özgürlüğü ifade eder. Türk Borçlar Kanunu’nun ikinci kısmı, taraflar arasındaki özel borç ilişkilerini düzenler.

Kabahatler Kanunundan önce de pek çok idari ceza türü mevcut olup, bunların belediyelerin yetkisinde olanlarını yukarıda sıralamıştık. Nitekim idari cezalar da bir idari işlem olduğundan, anılan cezalara karşı idari yargı yerlerine iptal (itiraz) davası açılmakta idi. İptal davasının süresi genellikle kendi yasasında belirtilmekte olup, 7 gün, 15 gün, 30 gün gibi süreler içermektedir. Kanununun (1) numaralı bendinde “kamu hizmet binalarının” kapalı alanlarında tütün mamulü tüketen kişiye ilgili idari birim amirinin yetkili kıldığı kamu görevlileri tarafından ceza verilir. Bu durumda, özel olarak “belediye” tüzel kişisi olarak olmasa da, belediyelere ait binalarda “birim amiri” sıfatına haiz belediyeciler bu cezayı verebilir. Kanun koyucu toplumun bütün bireylerinin kullanımına tahsis edilmiş bulunan meydan, cadde, sokak ve yayaların gelip geçtiği kaldırımları, yetkili makamların açık ve yazılı izni olmaksızın işgal etme veya buralarda mal satışı arz etme ile kaldırımlar üzerinde inşaat malzemesi yığmayı kabahat olarak düzenlemiş, yaptırım olarakta idari para cezası öngörmüştür[27]. Bu sorunun yabancısı olmayanlar için bu yasa hükmü Türk hukuk sistemi için zaruridir. Ancak maddeden beklenen faydanın elde edilebilmesi için, belediyelerin de bu maddeyi ciddiye alıp, uygulama samimiyet  ve gücünü ortaya koyması gerekir.

Bu Koşullar Almanya ve Polonya içinde yapılacak Gönderiler için geçerli değildir; bu Gönderiler ayrı yerel taşıma kuralları ve koşullarına tabidir. Bazı pazarlarda, bu Koşullar yerine veya bu Koşullara ek olarak yerel şartlar veya posta düzenlemeleri geçerli olabilir (her durumda, geçerli ülkeler ve bölgelerde tnt.com üzerinden bu koşullara ulaşılabilir). Avrupa dışından yapılan gönderiler Gönderiyi kabul eden TNT iştiraki, şubesi veya bağımsız yüklenicisinin taşıma kural ve koşullarına ve yerel tarifelere tabidir. İade edilen Gönderiler, Gönderinin iade edildiği ülke veya bölge için geçerli olan taşıma kural ve koşullarına tabidir. TNT’nin Hizmetlerinin herhangi bir kısmıyla ilgili daha fazla bilgi için tnt.com’u ziyaret ediniz. (4) Hâkim, bu madde kapsamında vereceği erişimin engellenmesi kararlarını esas olarak, yalnızca kişilik hakkının ihlalinin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL, vb. şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle verir. “…(3) İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talepleri doğrultusunda hâkim bu maddede belirtilen kapsamda erişimin engellenmesine karar verebilir. Dolayısıyla sanık, 5651 sayılı Kanun’un 2/m maddesi bağlamında “yer sağlayıcı”; sitede içerik paylaşımı yapan üçüncü kişiler ise, aynı Kanun’un 2/f maddesi uyarınca “içerik sağlayıcı” konumundadırlar. Bu madde kapsamında verilen erişimin engellenmesi kararları, ihlalin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL, vb. şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle verilir. Ancak, teknik olarak ihlale ilişkin içeriğe erişimin engellenmesi yapılamadığı veya ilgili içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla ihlalin önlenemediği durumlarda, internet sitesinin tümüneyönelik olarak erişimin engellenmesi kararı verilebilir (m.8A/4). Sulh ceza hakimliği, mahkeme veya Cumhuriyet savcısı tarafından verilen içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kararının birer örneği, gereği yapılmak üzere Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu‘na gönderilir.